Bernagie
Synoniemen: oogsieraad, borage, komkommerkruid, nachtlichtje, prikneuzen, parapluutje, blauwe hemelsterren, welgemoed
Wetenschappelijke naam: Borago officinalis L.
Familie: ruwbladigen (boraginaceae)
Land van herkomst
Klein-Azië
Bestanddelen
Looistoffen, kiezelzuren, slijmstoffen en flavonoïden.
Omschrijving
De blauwe bloemenzee van de bernagie is met een zwak glinsterende nevel doortrokken en licht van juni tot augustus in de wijde omtrek op. Kommerkruid? Borago? Dit klinkt verreweg niet zo betoverend als het aanzicht van de bernagie, dat je fascineert. Om de exotisch ogende bloemen goed te kunnen bekijken, moet je er dichtbij vanonder af naar zien. Net zoals de bijen die op hun kop aan de lippen van de nectarrijke bloemen hangen. Het lijkt alsof de bernagie van een andere wereld komt en hij laat zijn bloemen die in dichte bosjes staan naar beneden hangen. In het midden hebben zij spits toelopende en in de hoogte oprijzende stempels en meeldraadbuideltjes, waardoor de bloemen lijken op insectenhoofdjes. Zij worden sterachtig omringd door vijf groene en vijf tere, intensief blauw oplichtende bloemblaadjes. De hele, circa 60 centimeter hoog groeiende, eenjarige plant is door fijne, onbuigzame haartjes - zogenaamde stoppelharen – omgeven, die in het zonlicht als glinsterende nevel oplichten en die verder de fijngevoelige, tere plant beschermen.
Wetenswaardigheden
De herkomst van de wetenschappelijke naam Borago is niet helemaal duidelijk. Mogelijk is het afgeleid van het Spaanse of laatlatijnse borra = stoppelig baardhaar. Uit borago ontstond het Italiaanse boragine alsmede het Franse bourrache wat uiteindelijke tot de Duitse benaming borretsch leidde. De naam komkommerkruid behield de borretsch, omdat de plant als inmaakkruid gebruikt wordt bij het inmaken van komkommer en augurken. Waarschijnlijk brachten de Arabieren de bernagie in de Middeleeuwen mee naar Spanje, van waaruit het zich over het volledige Middellandse Zee gebied verspreidde. Als cultuurplant werd hij in de tuin geteeld en van daaruit verwilderde hij. Bernagie geldt vanwege zijn rijkdom aan nectar als een van de beste bijenplanten. Hij gaat met de bijen een bijzonder partnerschap aan: in het midden van de bloemen vormen de stuifmeeldraden en -buideltjes de zogenaamde ''strooikegel'', waarin de pollen zich verzamelen.Alleen als de bijen op hun zoektocht naar nectar hun kop tussen de stuifmeeldraden dringen, vallen de pollen uiteen en kan de bloesem bevruchten. Voor mieren heeft de bernagie een andere delicatesse paraat: zij vinden bij de aanzet van de rijpe zaden – de noten – een zeer vetrijk onderdeel, waarlangs zij de noten verslepen. Het ideale transportsysteem ter verspreiding van de planten. De aangenaam naar komkommer smakende plant kan vers toegevoegd worden aan salades of tot een spinazieachtige groente gekookt worden.
Hij is bovendien het hoofdbestanddeel van de Frankfurter groene saus. Velen zien in de betoverende bloemen van de bernagie de zo vaak bezongen blauwe bloemen van de romanticus, die het toonbeeld van hartstochtelijk verlangen naar het oneindige waren.
De plant op een andere manier bekeken
De bernagie groeit weelderig, verwildert daarentegen niet, maar blijft geordend. De blauwe kleur van de bloemen suggereert koelte en de bloemen nijgen hun kopjes naar de aarde, als een gebaar van stille gevormdheid en zwaarte. De planten blijven echter niet in de zwaarte, maar verspreiden zich met behulp van de bijen en de mieren, die de nectar en de zaden komen halen. Haperend brengt bernagie zo weer vorm in de vloeistofstroom en het koelen van ontstekingen.
De planten in onze producten
In Dr. Hauschka Kosmetik werden Auszüge aus dem blühenden Borretschkraut verwendet in:
