Mirre
Synoniemen: echte mirre, heerabolmirre, rode mirre
Wetenschappelijke naam: Commiphora molmol Engl.
Familie: Burseraceae (gomboomfamilie)
Land van herkomst
Eritrea, Ethiopië, Somalië, Jemen, Soedan.
Bestanddelen
Etherische olie, hars, rubber, bitterstoffen
Omschrijving
De naam klinkt naar kerst, exotische landen en kostbare geuren. Wat wij kennen als mirre is de hars van een kleine, maximaal 3 meter hoog wordende boom. Op de uiteinden van de knoestige takken groeien na de regentijd kleine, vaak gedraaide, driedelige bladeren en geeloranje trosachtige bloeisels. De bloemen worden later rode bessen. Door de scherpe doornen op de zijtakken ziet de mirre er behoorlijk weerbaar uit. Spontaan of na beschadiging stroomt er melksap uit secretiegangen in de schors. Het op de schors ingedroogde grijsbruine of geelbruine sap is de mirrehars. Deze ruikt aromatisch en de smaak is kruidig tot zeer bitter.
Wetenswaardigheden
De wetenschappelijke naam Commiphora is waarschijnlijk gebaseerd op de beide Griekse woorden kommi = kleefstof, voor het balsemen van lichamen, en phoros = dragend. De soortnaam molmol is Somalisch en betekent zeer bitter. Het woord mirre is waarschijnlijk afgeleid van het Arabische murr = bitter. Bomen als de mirre produceren de desinfecterende hars om zich te beschermen tegen ongewenste indringers en om wonden te sluiten. Mirre behoort tot de oudstbekende medicinale en ceremonieel gebruikte planten. 3000 jaar geleden werd de stof al genoemd in verschillende mythologieën en medische ge-schriften. Tot in de vierde en vijfde eeuw voor Christus werd mirre vooral gebruikt voor ceremoniële reukoffers. De Egypte-naren offerden zo aan de zonnegod Ra. Egyptenaren en joden balsemden in de oudheid hun overledenen onder meer met mirre. In de Griekse mythologie is er het verhaal van Smyrna. Aphrodite zou haar hebben betoverd en daarop werd ze verliefd op haar vader Kinyras, priester en koning van Cyprus, en verleidde hem. Na twaalf nachten was ze zwanger. Toen haar vader hoorde wie hem verleid had wilde hij zijn dochter doden. Smyrna wenste dat ze onzichtbaar was en vroeg de goden om hulp. Daarop veranderden de goden haar in een mirreboom. Smyrna huilde daar bitter over: bittere mirreharstranen. Na negen maanden werd Adonis geboren. Smyrna is overigens het Griekse woord voor mirre. In de bijbel wordt mirre meermalen genoemd, onder andere bij de geboorte van Jezus: de heilige drie koningen uit het Morgenland gaven het kind Jezus goud, wierook en mirre als geschenk. Elk geschenk had een symbolische betekenis. Goud stond symbool voor het koningschap, wierook voor de heiligheid en mirre voor het lijden. Toen hij aan het kruis hing, kreeg Jezus een met mirre gekruide wijn aangereikt die een verdovend effect heeft - iets wat in die tijd kennelijk gebruikelijk was. Jezus wees de drank echter af. Een drank die vergelijkbaar is met de met mirre gekruide wijn bestaat ook nu nog: retsina bevat hars. De drank rijpt in wijnvaten die de wijnboeren behandeld hebben met hars van de aleppoden. Daarbij maken ze gebruik van de conserverende werking van de hars. Dat was ook de reden dat de wijnboeren van het oude Rome en Griekenland hun wijnvaten met mirre uitrookten. In Egypte, China en in de Oriënt - overal kende men de wond-helende werking van mirre en werden er etterende wonden, gezwellen en ander letsel mee behandeld. Vrouwen uit de Oriënt gebruikten de deodoriserende werking van de mirre en wreven hun okselholtes in met de hars. De Ayurvedische geneeskunde van India gebruikt mirre daarnaast tegen reu-matische klachten en een verhoogde cholesterolspiegel. De geneeskundigen van de middeleeuwen behandelden met mirre, behalve ontstekingen van de mond-keelholte, ook zogenaamde slijmvorming in verschillende organen, met name de maag, darmen, longen, baarmoeder en blaas. Mirre fixeert andere geuren en komt daarom vaak voor in parfumsamenstellingen.
De plant op een andere manier bekeken
Het wezen van de mirreboom is vormgevend en samentrekkend. Dat blijkt uit de gedrongen vorm die dicht bezet is met scherpe doornen, en de kleine bladeren.
De planten in onze producten
Mirre komt voor in: